«Ως εδώ!» είπε ο Αύγουστος. «Δεν είναι άνθρωποι αυτοί οι Γερμανοί. Δεν τους αξίζει ούτε καν να κατακτηθούν». Το σοκ βέβαια ήταν μεγάλο για τους Ρωμαίους. Τρεις λεγεώνες τους παγίδευσαν και κατέσφαξαν στον Τευτοβούργειο Δρυμό οι Γερμανοί. Στρατιώτες, οι γυναίκες και τα παιδιά τους, άλογα, ένα κουβάρι αίματα μέσα στο βάλτο. «Τα σύνορα της Αυτοκρατορίας θα τα ορίζουν από δω και στο εξής οι θάλασσες και τα ποτάμια, ο μεγάλος ωκεανός, ο Ρήνος και ο Δούναβης, ο Τίγρης κι ο Εφράτης και οι έρημοι της Αφρικής». Κι έτσι έπαψαν οι Ρωμαίοι να κατακτούν και να ενσωματώνουν νέους λαούς, αποκλείοντάς τους μ’ αυτό τον τρόπο από τα αγαθά που οι ίδιοι απολάμβαναν. Ύψωσαν και τείχη στην ξηρά, το τείχος του Αδριανού στη Βρετανία και έναν φράχτη, μια σειρά από οχυρά κατά μήκος του χερσαίου τμήματος ανάμεσα στο Ρήνο και τον Δούναβη∙ limes την ονόμασαν. Είναι κι αυτό μια στάσις∙ νιώθεται.
Και τα οχυρά άντεχαν και κρατούσαν τους ξένους μακριά, όσο το κράτος ήταν πλούσιο και μπορούσε να συντηρεί έναν αξιόμαχο στρατό, όσο οι πολίτες θεωρούσαν τιμή τους να πολεμούν, όσο οι κοινωνικές διαφορές εξομαλύνονταν και αποφεύγονταν οι εσωτερικές συγκρούσεις. Μα ήρθαν δίσεκτοι καιροί. Το κράτος δεν είχε πια πόρους, η ευμάρεια και η γαλήνη έκανε μαλθακούς τους ανθρώπους, έκοβαν τον αντίχειρα των αγοριών για να μην μπορούν να κρατούν σπαθί και να πολεμούν, οι ταξικές συγκρούσεις ξέφυγαν από κάθε έλεγχο και οι ξένοι μαζεύονταν όλο και περισσότεροι έξω από τα τείχη και τους φράχτες. Εξαθλιωμένοι, κυνηγημένοι, πεινασμένοι ζητούσαν λίγη από την ευτυχία των Ρωμαίων, αλλά αυτοί τους την αρνούνταν, μένοντας πιστοί στον Αύγουστο. «Κανένα έλεος προς τους Γερμανούς». Όμως, ποιος φράχτης και ποιος τοίχος μπορεί να συγκρατήσει τους θυμωμένους και πεινασμένους;
Και οι Ρωμαίοι αναγκάζονταν σιγά σιγά να υποχωρούν. Το 367 εγκατέλειψαν το βόρειο τείχος. Το 376 δεν κατάφεραν να συγκρατήσουν τους Γότθους πέρα από τον Δούναβη. Αρκετά νωρις είχαν φύγει από το limes. O μόνος που άντεχε ήταν ο Ρήνος. Αλλά για πόσο ακόμα; Κι όλο μαζεύονταν στην αντίπερα όχθη οι εξαθλιωμένοι Γερμανοί: Μαρκομάνοι, Φράγκοι, Κουάδοι, Αλανοί, Αλαμανοί, Βουργουνδοί, Βανδαλοι, Σάξονες και άλλοι πολλοί ων ουκ έστι αριθμός. Οι λίγοι Ρωμαίοι στρατιώτες, πιστοί στον Αύγουστο, εξακολουθούσαν να τους κρατούν μακριά. Τους βοηθούσε και το μεγάλο ποτάμι. Πολλοί πνίγονταν στην προσπάθειά τους να περάσουν απέναντι, άλλους τους σκότωναν οι Ρωμαίοι μες στο νερό. Αλλά η καταστροφή δεν ήταν μακριά. Εκείνη τη χρονιά, Δεκέμβρης του 406, βαρύς χειμώνας είχε πέσει στη Δυτική Ευρώπη. Συμβαίνει κι αυτό καμιά φορά. Και το ποτάμι άρχισε να παγώνει τη ροή του προς το νότο και την Πρωτοχρονιά του 407 πάγωσε τελείως. Ο δρόμος πια ήταν ανοιχτός για τους εξαθλιωμένους. Ξεχύθηκαν και ερήμωσαν τη Γαλατία. Ούτε η περιλάλητη για τα τείχη της Αυγούστα Τρεβήρων μπόρεσε να αντέξει. Και συνέχισαν προς την Ισπανία, πέρασαν το Γιβραλτάρ, κατέλαβαν τις πλούσιες αφρικανικές επαρχίες, λεηλάτησαν και έκαψαν την ίδια τη Ρώμη, το καύχημα της Αυτοκρατορίας.
Τελικά, ο Αύγουστος έκανε λάθος. Έπρεπε να ενσωματώσει τους Γερμανούς. Οι Ρωμαίοι έπρεπε να μοιραστούν τα αγαθά τους με τους ξένους, αλλιώς θα τα έχαναν με τη βία, όπως και τα έχασαν χάνοντας μαζί και τη ζωή τους και τον υψηλό πολιτισμό τους. Αν δεν σας αρέσει να διαβάζετε ιστορία –πράγμα πολύ κακό γιατί θα αναγκαστείτε να την ξαναζήσετε ως φάρσα- μπορείτε να γνωρίσετε με πιο εύπεπτο τρόπο τα γεγονότα εκείνης της εποχής μέσα από το συγκλονιστικό ιστορικό μυθιστόρημα του Wallace Breem, Ο αετός στο χιόνι (εκδ. Θύραθεν 2005). Κάντε το. Η άγνοια και η αμάθεια είναι επικίνδυνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου