Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2010

Στη μνήμη της Υπατίας

Είδα την ταινία Αγορά του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ. Η ταινία μένει γενικά πιστή στα ιστορικά γεγονότα. Οι βιαιότητες όμως των χριστιανών παρουσιάζονται στρογγυλεμένες. Καμία επιείκεια για τους μελανειμονούντες καλικάντζαρους ...τους χρυσολάτρες και λιθομανείς ...τους εχθρούς του πνεύματος και του ανθρώπου. Η δολοφονία της Υπατίας ήταν πολύ ήπια και ανώδυνα παρουσιασμένη. Δυστυχώς στην πραγματικότητα οι δολοφόνοι δεν χρησιμοποίησαν αναισθητικό. Διαβάζω στον χριστιανό ιστορικό Σωκράτη:

«Καὶ δὴ συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι, ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης, ἐπιτηροῦσι τὴν ἄνθρωπον ἐπανιοῦσαν ἐπὶ οἰκίαν ποθέν· καὶ ἐκ τοῦ δίφρου ἐκβαλόντες, ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ᾗ ἐπώνυμον Καισάριον συνέλκουσιν, ἀποδύσαντές τε τὴν ἐσθῆτα ὀστράκοις ἀνεῖλον· καὶ μεληδὸν διασπάσαντες, ἐπὶ τὸν καλούμενον Κιναρῶνα, τὰ μέλη συνάραντες πυρὶ κατηνάλωσαν. Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ καὶ τῇ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο.» (Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλίο έβδομο, κεφάλαιο 15, στίχοι 15-21)

ΑΦΟΥ ΤΗΝ ΕΓΥΜΝΩΣΑΝ, ΤΗ ΣΚΟΤΩΣΑΝ ΜΕ ΠΕΤΡΕΣ ΚΑΙ ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ, ΥΣΤΕΡΑ ΞΕΚΟΛΛΗΣΑΝ ΤΑ ΜΕΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ - ΑΣΠΑΙΡΟΝΤΑ ΕΤΙ- ΤΑ ΠΕΡΙΕΦΕΡΑΝ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΙ ΑΦΟΥ ΤΑ ΠΕΡΙΜΑΖΕΨΑΝ ΥΣΤΕΡΑ, ΤΑ ΕΚΑΨΑΝ ΣΤΟΝ ΚΙΝΑΡΩΝΑ.

Αυτή η ταινία ας είναι φόρος τιμής σε μια εξέχουσα προσωπικότητα που σε μια εποχή μισαλλοδοξίας τιμωρήθηκε επειδή ήταν γυναίκα. Το επίγραμμα του Παλλαδά ας συντρoφεύει τη μνήμη της:

Όταν σε βλέπω ή τα λόγια σου ακούω, προσκυνώ
και η σοφία σου
με της Παρθένου τον αστερισμό βλέπω να λάμπει.
Έτσι ουράνια, όλα τα δικά σου
Υπατία σεμνή, των λόγων η πανέμορφη,
της μάθησης σοφό και άχραντο άστρο.


(μτφ. Τζίμης Παπανικολόπουλος)


Και η οργή μας ας συντροφεύει για πάντα τους παλιανθρώπους καλογέρους, όπως την εξέφρασε με θυμό ο Κωστής Παλαμάς:

Είμαστ' οι άνεργοι και οι άχαροι,
και της ζωής είμαστ' εμείς οι καταλαλητάδες,
για να πατάμε και να σβήνουμε είμαστε
τα ωραία και τ' αληθινά, τ' άνθια και τις λαμπάδες.

Τον ήλιο και τα ηλιόχαρα οχτρευόμαστε,
και τις αγάπες της καρδιάς και του παιδιού τα γέλια,
με νεκροσάβανο σκεπάζουμε
το Λόγο τον τετράψυχο στα γαληνά Βαγγέλια.

Είμαστ' ο κούφιος ήχος ο παράταιρος
στων κεραυνών το ταίριασμα και στων κελαϊδημάτων,
χαλάσματα και σκιάχτρα κάνουμε
τους θείους ναούς και τα λευκά κορμιά των αγαλμάτων.

Μα να ο ραγιάς τα σύντριψε τα σίδερα,
«Ζωή!» ο Τεχνίτης έκραξε, Σοφέ, αλαλάζεις «Νίκη!»
φύγαμε τότε και τρυπώσαμε
μέσ' στων ερήμων τις μονιές και γίναμεν οι λύκοι.

Και τώρα κάθε που απαντήσουμε
την Υπατία την άτρομην Ιδέα την αστρομάτα,
τη σφάζουμε, τη χιλιοκομματιάζουμε,
και - ω λύσσα! - τα κομμάτια της τα ρίχνουμε στη στράτα.


(πηγή: sfrang)

5 σχόλια:

athina μπασιούκα είπε...

Ομολογώ ότι δεν γνώριζα για την ταινία. Πέρυσι είχα αναζητήσει πληροφορίες για την Υπατία λόγω ενός άρθρου που έγραφα. Θα την αναζητήσω οπωσδήποτε.

Στοππάκιος είπε...

Αθηνά, μπορείς να την κατεβάσεις από το ίντερνετ με τον κωδικό Agora.2009.DVDRiP.XViD-iKA Παίζεται όμως αυτό τον καιρό καισ τους κινηματογράφους

athina μπασιούκα είπε...

Τέλεια! Ελπίζω ότι τα Village Cinemas θα το φέρουν και στον Βόλο.

ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ είπε...

Εντύπωση μου προκαλεί η ευκολία υιοθετείτε κάθε αυθαιρεσία ,του κάθε σεναριογράφου που μπορεί λέει ότι θέλει αλλά όχι βασιζόμενος στις πηγές!! ποιες πηγές;
Βεβαίως πολύ θα ήθελαν οι Νεοπαγανιστές να ήταν ο άγιος Κύριλλος ο υπεύθυνος τής δολοφονίας τής Υπατίας, και πολύ θα θέλαμε εμείς οι Χριστιανοί να ήταν σίγουρες οι αναφορές περί επικείμενου βαπτίσματός της. Αλλά πέρα από το τι θα ήθελε ο καθένας από εμάς, το σωστό είναι να σταθούμε αυστηρά στα γεγονότα που μας παρουσιάζονται από τις αρχαίες πηγές. Και μια τέτοια "ψυχρή" παρουσίαση τών γεγονότων, σε 2άρθρα τεκμηριωμένα εξαντλητικά με πλήθος παραπομπές για το κάθε τι.



http://oodegr.com/neopaganismos/diogmoi/ypatia.htm


http://radiofloga.blogspot.com/2010/02/agora.html

Στοππάκιος είπε...

Τρελο-Γιάννη,
Να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα. Πρώτον η ταινία δεν είναι ιστορικό ντοκουμέντο. Είναι τέχνη και δεν καταγράφει την ιστορική αλήθεια όπως ένα ντοκιμαντέρ. Σε γενικές γραμμές όμως αναπλάθει ικανοποιητικά το κλίμα της εποχής. Εδώ κρίνεται η πιστότητά της΄.

Δεύτερον η Βικιπέδια γράφεται από τους χρήστες της, άρα η αξιοπιστία της ελέγχεται. Διαφωνώ σε πολλά με το σχετικό άρθρο, περισσότερο όσον αφορά την έμφαση. Και εξηγούμαι.

Γράφει το άρθρο: "Το έτος γέννησης που γίνεται αποδεκτό για την Υπατία, σε κάθε περίπτωση φανερώνει ότι το 415 "δεν μαρτύρησε ένα παιδί-θαύμα ή μια νεαρή κοπέλα, αλλά μια ώριμη κυρία"[32]. Όπως σημειώνει ο καθ. Στυλιανός Παπαδόπουλος, αν και η μυθιστορία "θέλει νέα και θελκτική την Υπατία", στην πραγματικότητα εκείνη "ήταν τότε εξήντα ετών και ζούσε λιτά, σχεδόν ασκητικά"[33], έχοντας μάλιστα "αρνηθεί τη θηλυκότητα της ως εμπόδιο στην πνευματική της εργασία"

Δηλαδή, το αν θα καταδικάσουμε το έγκλημα εξαρτάται από την ηλικία της Υπατίας; Αν είναι δυνατόν!

Γράφει: "Τα αίτια δολοφονίας της Υπατίας θα πρέπει να αναζητηθούν αλλού, και όχι σε μια θρησκευτική διαμάχη χριστιανών ενάντια σε μια εκπρόσωπο των ειδωλολατρών, ούτε ακόμη περισσότερο στον ανδρικό φθόνο και μισογυνισμό[40] τα οποία θα ήταν δύσκολο να προκαλέσει μια ασκητική γυναίκα σε τέτοια ηλικία: "όταν πέθανε το 415...ήταν περίπου 60 ετών. Έτσι φαίνεται ότι δεν υπάρχει λογική βάση για την εικόνα της Υπατίας, την ώρα του φρικτού θανάτου της, σαν μιας νέας κοπέλας με κορμί αντάξιο της Αφροδίτης, που μπορούσε να κεντρίσει τον σαδισμό και τον πόθο των δολοφόνων της"

Μα αυτή η θρησκευτική διαμάχη αποτελούσε το μέγιστο πολιτικό πρόβλημα της εποχής. Ένας εμφύλιος πόλεμος.

Γράφει: "Ο χριστιανός Σωκράτης "επαινεί την Υπατία για την παιδεία της [...] όπως ο παλαιός μαθητής της Συνέσιος", χριστιανός και αυτός[47]. Άλλωστε, η Υπατία ήταν σύμμαχος με τον έπαρχο της Αιγύπτου τον Ορέστη ο οποίος επίσης "ήταν χριστιανός και εκπρόσωπος ενός χριστιανικού κράτους, υποστηριζόταν από μέλη της χριστιανικής διανόησης της πόλης καθώς και από ένα τμήμα του χριστιανικού πληθυσμού που τον είχε υπερασπιστεί στην επίθεση των μοναχών"

Σε μια εποχή όπου δεν έχουν διατυπωθεί τα χριστιανικά δόγματα, ο καθένας αντιλαμβάνεται τον χριστιανισμό όπως θέλει. Ο Συνέσιος για παράδειγμα απέρριπτε από τον χριστιανισμό ό,τι ερχόταν σε αντίθεση με την ελληνική παιδεία. Και παρόλο που έγινε επίσκοπος αρνήθηκε να αφήσει τη γυναίκα του.

Γράφει: "Κατά συνέπεια, σύμφωνα και με την πλειοψηφία των ερευνητών, τα αίτια ήταν καθαρά πολιτικά και ο φόνος της Υπατίας ήταν η τραγική κατάληξη μιας σύγκρουσης που "είχε να κάνει με την πολιτική ζωή της Αλεξάνδρειας" ενώ "οι φρικαλεότητες αυτές αποδοκιμάστηκαν ακόμα και από ένθερμους Χριστιανούς"[86]. Δεν ήταν στόχος, συνεπώς, το πρόσωπο της Υπατίας, το οποίο θαύμαζαν οι χριστιανοί, "αλλά η (υποτιθέμενη) στάση της"

Όπως είπα παραπάνω είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις το πολιτικό από το θρησκευτικό εκείνη την εποχή. Τη δολοφονία της Υπατίας τη διέπραξαν οι παραβολάνοι και οι φιλόπονοι του πατριάρχη, δηλαδή οι τραμπούκοι και οι χούλιγκανς της εποχής, οι δικοί μας κουκουλοφόροι. Γι αυτό άλλωστε ως αντίποινα ο Θεοδόσιος αποφάσισε την απαγόρευση εξόδου τους από τα μοναστήρια για αρκετούς μήνες μέχρι να ησυχάσουν τα πράγματα.