"Προτού σας γνωρίσω σας παίνευα, όπως μου υπαγόρευε η φιλοδοξία μου, χωρίς να περιμένω πρώτα να σας δοκιμάσω και χωρίς να με απασχολήσει το πως θα τα πάμε μεταξύ μας. Επειδή σας θεωρούσα παιδιά Ελλήνων, κι επειδή θεωρώ και τον εαυτό μου Έλληνα ως προς τον τρόπο ζωής -αν και η καταγωγή μου είναι Θρακιώτικη-, υπέθετα ότι θα αγαπιόμασταν πολύ. Εδώ, ας μείνω με την ντροπή της βιασύνης."
.
Από τον Μισοπώγωνα (μτφ. Γιάννης Αβραμίδης-Γιάννης Χριστοδούλου)
.
(...)Μα το να ρίχνω βλέμματα ερωτικά προς κάθε κατεύθυνση για να σας φανώ ωραίος, όχι στην ψυχή αλλά στο πρόσωπο, δεν μου το επιτρέπει ο χαρακτήρας μου. Για σας, η αληθινή ομορφιά της ψυχής ταυτίζεται με την ηδυπαθή ζωή. Εμένα ο δάσκαλός μου μού έμαθε να κοιτάω χαμηλά όταν πήγαινα σχολείο. Θέατρο δεν είχα πάει πριν μακρύνουν τα γένια μου πιο πολύ από τα μαλλιά μου, αλλά ακόμα και σε κείνη την ηλικία, ποτέ δεν πήγα από μόνος μου και με δική μου θέληση, παρά τρεις τέσσερις φορές, το ξέρετε καλά, κατά διαταγή του άρχοντα "για να γίνει το χατίρι του Πατρόκλου" -κι ο άρχοντας ήταν στενός συγγενής μου ενώ εγώ ήμουν ακόμη ιδιώτης.
.
Εμένα τώρα θα πρέπει να με συγχωρέσετε: γιατί αντί για την αφεντιά μου σας προσφέρω τον άνθρωπο που θα έχετε να τον μισείτε με όλο σας το δίκιο: εκείνον τον παιδαγωγό μου τον μισάνθρωπο που τότε με στεναχωρούσε δείχνοντας μου πάντα τον ίδιο δρόμο, και που σήμερα είναι ο αίτιος της απέχθειας μου προς εσάς. Αυτός μού 'βαλε στην ψυχή -θαρρείς και μου την χάραξε για πάντα- κάτι που εγώ τότε δεν ήθελα ενώ εκείνος, λες και έκανε σοφή πράξη, δος του και συνέχιζε να την μπολιάζει: ονομάζοντας, αν θυμάμαι καλά, μεγαλοπρέπεια την χωριατιά, σωφροσύνη την απάθεια, ανδροπρέπεια το να μην υποχωρεί κανείς στις επιθυμίες και να μην βρίσκει την ευτυχία με τέτοιο τρόπο. Μικρό παιδάκι ήμουν ακόμα, και κείνος, μα τον Δία και τις Μούσες, μού 'λεγε και μου ξανάλεγε επί λέξει: "Μην παρασυρθείς από τους συνομηλίκους σου που μαζεύονται στα θέατρα και λαχταρήσεις και συ τέτοια θεάματα. Σου αρέσουν οι ιπποδρομίες; Υπάρχει μία στον Όμηρο που περιγράφεται θαυμάσια. Πάρ' το βιβλίο και διάβασε προσεχτικά. Ακούς να μιλάνε για παντομίμους χορευτές; Ας τους να χαίρονται. Στην Οδύσσεια, οι έφηβοι Φαίακες χορεύουν πιο αντρίκεια. Ακόμα και δέντρα περιγράφει ο Όμηρος, με λόγια που τέρπουν περισσότερο απ' ό,τι η εικόνα της πραγματικότητας:
Στη Δήλο κάποτε πλάι στο βωμό του Απόλλωνα,
δροσερό κλωνάρι φοινικιάς είδα ν' ανθίζει
και το δασωμένο νησί της Καλυψώς και το σπήλαιο της Κίρκης κι ο κήπος του Αλκίνοου: νά 'σαι βέβαιος, τίποτα πιο τερπνό απ' αυτά δεν πρόκειται να ιδείς"(...)
.
(...)Ενώ εμένα, αμέσως μόλις ενηλικιώθηκα, η μοίρα μ' έριξε στους Κέλτες και τους Γερμανούς και στα δάση της Ερκύνιας. Και πέρασα πολύν καιρό εκεί, ζώντας σαν κυνηγός πού 'χει να κάνει μόνο με τ' άγρια θηρία. Και συνάντησα ανθρώπους με ήθη που δεν γνωρίζουν τις κολακείες και τα χάδια, παρά μόνο το απλό και ελεύθερο φέρσιμο, με τον ίδιο τρόπο απέναντι σε όλους. Μετά την ανατροφή που δέχτηκα από παιδί, σαν έγινα έφηβος, η πορεία που ακολούθησα περνούσε μέσα από τα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη (που δεν είναι καθόλου κατάλληλα να διαβάζονται από λαούς που νομίζουν ότι είναι οι πιο ευτυχισμένοι επειδή ζουν φιλήδονα) και σαν έγινα άντρας απόκτησα πείρα ανάμεσα στα πιο πολεμικά και θαρραλέα έθνη όπου οι άνθρωποι γνωρίζουν τη γαμήλια Αφροδίτη για να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά και τον μεθυδότη Διόνυσο για να πίνουν μετρημένα, όσο σηκώνει ο καθένας. Και στα θέατρά τους δεν υπάρχει ασέλγεια ούτε ύβρις. Κι ούτε κανένας χορεύει πάνω στην σκηνή τον κόρδακα(...)
.
(...)Θεωρούσα ότι η πραότητα κι η σωφροσύνη των αρχόντων είναι καλά πράγματα και ότι από μεριάς μου θα ήταν αρκετή μια τέτοια στάση ώστε να με δείτε με καλό μάτι. Αφού όμως δεν σας αρέσουν τα αχτένιστα μαλλιά μου και το μήκος της γενειάδας μου, το ότι δεν ζυγώνω στα θέατρα και τ' ότι έχω την αξίωση νά 'ναι σοβαροί οι άνθρωποι μες τους ναούς -και πάνω απ' όλα, αφού σας δυσαρεστεί το ότι ασχολούμαι με την απονομή της διακαιοσύνης και στέκομαι εμπόδιο στην πλεονεξία των εμπόρων, αποχωρώ με τη θέληση μου από την πόλη σας(...)
.
Από τις Επιστολές (μτφ. Γιάννης Αβραμίδης-Γιάννης Χριστοδούλου)
.
Προς τον Μέγα Βασίλειο
.
Η παροιμία λέει, "Δεν αναγγέλλεις πόλεμο", εγώ όμως θα πρόσθετα κι εκείνη τη φράση της κωμωδίας που λέει, "με τα λόγια σου χρυσάφι αναγγέλλεις". Άντε λοιπόν, απόδειξέ το έμπρακτα, κι έλα γρήγορα κοντά μου -γιατί σε φίλο θα 'ρθείς, σα φίλος. Μπορεί να φαίνεται κάπως επίμοχθη η συνεχής απασχόληση με την πολιτική για όσους καταγίνονται μ' αυτήν στα σοβαρά. Πείθω όμως τον εαυτό μου ότι έχω τους κατάλληλους συνεργάτες, έξυπνους και ικανούς σε όλα. Κι έτσι μου δίνουν την άνεση ώστε να μπορώ να ξεκουράζομαι χωρίς συγχρόνως να παραμελώ τίποτα. Μεταξύ μας δεν υπάρχει η υποκρισία της αυλής (που απ' ό,τι φαντάζομαι, είναι η μόνη εμπειρία που θα είχες μέχρι τώρα), όπου επαινούσε ο ένας τον άλλον μισώντας τον περισσότερο κι από τον χειρότερο εχθρό του. Εκφραζόμαστε ελεύθερα και με τον τρόπο που αρμόζει, κάνοντας κριτική όταν πρέπει, χωρίς να μειώνεται η αγάπη πού 'χουμε μεταξύ μας σα φίλοι. Κι έτσι έχουμε καταφέρει νά 'μαστε χαλαροί κι ας είμαστε πολυάσχολοι (μακριά από μας ο φθόνος) και να δουλεύουμε πολύ χωρίς να νιώθουμε ταλαιπωρία -χώρια που κοιμάμαι ήσυχα και στις περιπτώσεις που έμεινα ξάγρυπνος, δεν έμεινα για προσωπικούς μου λόγους αλλά για χάρη όλων των άλλων, όπως είναι φυσικό.
Θα σ' έπρηξα με την φλυαρία μου και τις αερολογίες, μ' έπιασε μια χαζομάρα και παινεύτηκα σαν τον Αστυδάμαντα. σου τά 'γραψα όμως για να σε πείσω ότι η παρουσία ενός ανθρώπου τόσο συνετού όπως εσύ, θα ήταν ωφέλιμη και δεν θα μας έκανε να χάσουμε τον καιρό μας. Λοιπόν, όπως είπα, κάνε γρήγορα, και χρησιμοποίησε τη δημόσια συγκοινωνία. Μένεις κοντά μου όσο αγαπάς, και μετά θα σε οδηγήσω όπου θέλεις, με το σεβασμό που σου ταιριάζει.
